ATASÖZLERİ VE DEYİMLERİMİZ
- Acıñ goynunda somun eğlenmez
- Ad dakmak
- Adamıñ adı çıkacağına canı çıksın
- Adın çıkacağına buduñ çıksın
- Ağız aramak
- Ağlamıyan uşağa meme vemezle
- Ağlarsa anam ağlar gerisi yalan ağlar
- Ağşamıñ işini zabaha bırakma
- Ağzı va dili yok
- Ağzıñdan çıkanı gulağın duysun
- Akla gelmiyen başağelü
- Aklıñı başıŋa topla
- Alçağeşek binmiye, öğey uşak döğmüye yarar
- Alçağeşşek binmeğüçün, öğsüz uşak söğmeğuçun
- Alçak yerde yatma sel alu, yürsek yerde yatma yel alu
- Alı al moru mor olmak
- Alışmış gudurmuşdan beterdür
- Ali gıran baş kesen
- Allah’dan bul/ Allah’ıñdan bul
- Altından girip üsdünden çıkmak
- Ana hakkı ödenmez
- Anaañ ak südüğibi helal olsun
- Anamdan emdüğüm süt burnumdan geldi
- Anasına bak gızını al kenerine bak bezine al
- Ardıñdan yandın yüzüñe diyemedim
- Arka çıkma
- Arkası yere gelmemek
- Armuduñ sapı üzümüŋ çöpü
- Armut biş ağzıma düş
- Asdarı yüzünden bahalı
- Asduğu asduk kesdüğü kesdük
- Aslı asdarı yok
- Aşağı tükürseñ sakal yokarı tükürseñ bıyık
- At bineniñ gılıç güşananıñ
- Atı gaşı boku daşı
- At zaabısına göre kişner
- Atıñ ölümü arpadan olsun
- Ayağını denk almak
- Ayıñ on dördüğibi
- Az veren candan çok viyen maldan
- Aza ganaat etmiyen çoğu bulamaz
- Baba ocağı
- Babaañ malı mı sandıñ
- babalı boynuña
- Bağa bak üzüm olsun yemiye yüzün olsun
- Bağrına daş basmak
- Bakar kör
- Bakarsañ bağ bakmasañ dağ olu
- Bal dök yala
- Baltayı daşa vurmak
- baş göz etmek
- Başdan çıkarmak
- Ben diyon hadımın, sen diyoñ oğlandan gızdan ne va?!
- beñzetmek gibi olmasın
- Beş bırnak (barnak) bi olmaz (değül)
- Benim eşşeğim gancuk odunum ufacuk
- Bıcak kemüğe dayandı
- Bi deri bi kemük
- Bi eli yağda bi eli balda
- Bi eliñ nesi va iki eliñ sesi va
- Bi gaşuk suda boğmak
- Bi içim su
- Bi sümüklü toklu bi sürüyü boklar.
- Bi yakadan baş bi yenden kol çıkarmak
- Boğaz dokluğuna çalışmak
- Boğaz dokuz boğum
- Boşa guydum dolmadı doluya guydum almadı
- Bulup da bunamak
- Burnunda tütmek
- Can boğazdan gelü
- Can çıkar huy çıkmaz
- Canı burnuna gelmek
- Cin çarpmışa dönmek
- Çayı görmeden paçayı sığamak
- Çiviğibi soğuk
- Dadı damağında galmak
- Dağ dağa gavuşmaz insan insana gavuşu
- Dakacak gulp bulamamak
- Dakacak yer aramak
- Damlıya damlıya göl olu
- Darusu başıña
- Daş atıp da golun mu yoruldu?
- Daş yerinde ağırdur
- Daşı sıksa suyunu öıkaru
- Daşıma suyunan değirmen dönmez
- Davşan dağa küsmüş dağıñ habarı olmamış
- Dedigodu bi oğulu yedi
- Dedüğüm dedük ötdürdüğüm düdük
- Derdini söylemiyen derman bulamaz
- Deli gördüm sekülü, s..ki belinde sokulu.
- Dibiñ acalma doruğuñu kim aşladı.
- Dok acıñ halından añnamaz (bilmez)
- Dünyanıñ gaç bucak olduğunu añnamak
- Eccücük aşım ağrısuz başım
- Ecele işe şeytan garışu ( r)
- Eken biçer gonan göçer
- Ekmeğini daşdan çıkarmak
- Ekmek elden su gölden
- El elden üsdündür
- El etmek
- Eliñ ağzı torba değül ki büzüyün
- Eliñağzına sakız olmak
- Eliñden geleni ardıña goma
- Eline su dökemez
- Elti gemisi yörümemüş, guma gemisi yörümüş
- Emeksüz ekmeğolmaz
- İki enük bi yalakdan su içmez
- Erineniñ oğlu gızı olmamış
- Erken öten horuzu keserle
- Eski köye yeñi adet getürmek
- Eteş almıya mı geldiñ?
- Eteş düşdüğü yeri yakar
- Eteş olmıyan yerden duman çıkmaz
- Eviñize gadı geldi mi ağzıñıza dadı geldi mi?
- Evli evinde köylü köyünde gerek
- Fazla mal göz çıkarmaz
- Gağnı devrüldükden soñna yol gösderen çoğolu
- Gan göğdeyi götürmek
- Ganı ganınan yumazla suyunan yurla
- Ganına susamak
- Gara boğaz
- Gara gura düş görme
- Earda gezip izini belli etmeme
- Garınca garaınca
- Garip guşuñ yuvasını Allah yapar
- Garnı dok sırtı bek
- Gaş göz etmek
- Gaşınana göz arasında
- Gendü gendüne gelin güyeğü olmak
- Gendün etdiñ gendüñ buldun
- Gendün söyle gendüñ dine
- Gendüñden pay biç
- Gılı gırk yarmak
- Gına yakmak
- Gıtlıkdan çıkmış gibi
- Gızını döğmüyen dizini döğer
- Golu ganadı gırlmak
- Götü yanuk kediğibi
- Göz, deveyi gazana, insanı mezara gor.
- Göz gezdürmek
- Göz görmeyince gönül gatlanu
- Gözü açılmak
- Gözü açuk gitmek
- Gözü çıkmak
- Gözü dönmek
- Gözü dutmak
- Gözü gorkmak
- Gözü ısırmak
- Gözü yaşlı
- Gözüne kesdürmek
- Gözünü bıdakdan sakınmak
- Gözünü gan bürümek
- Gözünüñ içine bakmak
- Gulp dakmak
- Gurt gocayınca enüğün masgarası olu
- Guru guru gurbanıñ olam susuz derede boğulam
- Gurunun yanında yaşda yanar
- Gücüne gitmek
- Güçcük daş da baş yarar
- Gün doğmadan neler doğar
- Gün geçürmek
- Gün görmek
- Gün gösdermemek
- Günü gününe uymamak
- Hak değirmende olu
- Hazıra dağ/la dayanmaz
- Işmar etmek
- İnce eleyip sık dokumak
- İş başa düşdü
- İş işden geçdi
- İşiñ içinde iş (bit yeniği) olmak
- İim öle kim gala
- Kim vurduya gitmek
- Kimseden kimsiye fayda yok
- Mal meydanda
- Malını yiyen de ölmüş yemiyen de ölmüş
- Marda, samanın sarısını, odunun gurusunu sakla
- Mart gapıdan bakdıru gazmayı küreği yakduru
- Ne dadı va ne duzu va
- Ne oldum delisi olmak
- Ne olu ne olmaz
- Od yakıp bayrak açmak
- Oğlan dayıya gız halaya çeker
- Ok yaydan çıkdı
- Oldu olacak kırıldı nacak
- Olu olmaz söze gulak asma
- Ortada fol yok yımırta yok
- Oyuna gelmek
- Öküzümüñ arnı sakar gendü adını ele dakar (bañadakar)
- Öleninen ölünmez
- Ölmek va dönmek yok
- Ölüm va zulüm (galım) va gidip de dönmemek va
- Ölüsü olan bi gün delisi olan her gün ağlar
- Öñ teker neriye giderse arka teker de oruya gider
- Öykeyinen galkan zararınan oturu
- Paçaları sığamak
- Para dedüğüñ el kiri
- Paranıñ yüzü ıccağolu
- Püsgüllü bela
- Rağbet gözelinen zenginedür
- Sabreden devrüş mıradına ermiş
- Saç sefadan, dırnak cefadan böyür
- Sakınılan göze çöp batar
- Saman altından su yörütmek
- Sardakıl olmak
- Zabah ola hayrola
- Sayılu gün tez geçer
- Sebepsüz ölüm olmaz
- Senden gelecek hayır Allah’dan gelsin
- Siñek bekmezciyi arayı arayı bulu
- Soñ pişmannık fayda etmez
- Sona galan dona galu
- Söylüyene değül söyledene bak
- Söz ağızdan bi kere çıkar
- Söz ağızdan çıkar
- Söz dediğüñ yaş deridür ne yanna çekersen o yana gider
- Su bulanmayınca durulmaz
- Su güçcüğüñ sofra (söz) böyüğüñ
- Su içene yılan bile dokunmaz
- Su uyur düşman uyumaz
- Sütden ağzı yanan yoğurdu üflüyürek yer
- Şeriatın kesdüğü barnak acımaz
- Tarlada izi olmıyanıñ harmanda gözü olmaz
- Tarlayı daşlı yerden gızı gardaşlı yerden (al)
- Tarlayı düz al, garıyı gız al
- Tasası/husası saña mı düşdü?
- Tencire yuvarlanmış gapağını bulmuş
- Türküñ aklı soñnadan gelü.
- Ummaduğuñ daş baş yarar.
- Utananıñ oğlu gızı olmamış
- Uyku ölümüñ güçcük gardaşıdur
- Ürüyo itim diñniyo boklu götüm
- Üsdün körü
- Üzüm üzüme baka baka gararu
- Üzümün çöpü armudunñ sapı
- Üzümünü ye bağını sorma
- Ya işden ya dişden artar
- Yaka silkmek
- Yalın ayak başı gabak
- Yaluñuzluk Allah’a mahsusdur
- Yal ye su iç ağzıñ bala dönsün, bal ye su iç ağzıñ yala dönsün
- Yanıp yakılmak
- Yarası olan gocunu
- Yarım alma göñül alma
- Yarım yamalak
- Yaş yetmiş iş bitmiş
- Yaşı beñzemesin
- Yatan ölmez de gezen ölü
- Yedi bıldırdan gitmek
- Yedi gat el
- Yedi gat yerin dibine girmek (yere geçmek)
- Yel gayadan ne goparu?
- Yeñniyi yel alu, ağır yerinde galu
- Yeriñ gulağu va
- Yılanıñ başı güçcüğüken ezülü
- Yımırta götüne (gapıya) dayanınca
- Yiğidiñ malı meydandadur
- Yolcu yolunda gerek
- Yorgunu yokuşa sürmek
- Yuvayı yapan dişi guşdur
- Yüreğinin yağı erimek
- Yüz veyince yüz depeyi aşmak
- Zabahola hayrola
- Zararıñ neresinden dönerseñ kardur
- Zora dağla dayanmaz
- Zorunan gözellik olmaz
Derleyen: Osman ÇİĞDEM (www.bayamcay.com) şeklinde kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz.
